Ο διάσημος φυσικός S. Chandrasekhar (Βραβείο Nobel 1983) συνομιλεί με τον Βασίλη Ξανθόπουλο

Στο αμφιθέατρο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Γεννήθηκε στη Δράμα το 1951 και τελείωσε το Λύκειο το 1969. Πτυχιούχος μαθηματικός του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 1973 έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Chicago όπου πήρε πτυχία Masters (1976), PH.D. (1978) στη Φυσική. Εκεί υπήρξε μαθητής του μεγάλου Σουμπραμανιάν Τσαντρασεκάρ (βραβείο Nobel Φυσικής 1983), γνωστού από το ομώνυμο Όριο Chandrasekhar. Δίδαξε στα πανεπιστήμια Montana S.U., Syracuse, Harvard, Chicago και στο ινστιτούτο Max Plank. Διετέλεσε επιμελητής Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1980-82). Από το 1983 και μέχρι τον θάνατό του ο Βασίλης Ξανθόπουλος ήταν καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, όπου διετέλεσε και πρόεδρος τμήματος (1987-90) σε ηλικία μόλις 35 ετών.

Συνεισέφερε στη μελέτη των συγκρουόμενων επίπεδων βαρυτικών κυμάτων. Μαζί με τον Τσαντρασεκάρ ανακάλυψαν μία ακριβή λύση για τη σύγκρουση αυτή, κατά την οποία τα βαρυτικά κύματα αλληλεπιδρούν μη γραμμικά και δημιουργούν στη ζώνη αλληλεπιδράσεως μια καμπυλωμένη περιοχή του χωρόχρονου που είναι τοπικώς ισομετρική προς το Κενό Kerr. Η λύση αυτή ονομάζεται σήμερα «λύση Chandrasekhar-Ξανθόπουλου για συγκρουόμενο επιπεδο κύμα». Επίσης, ασχολήθηκε με θέματα Μαθηματικής Φυσικής, ιδίως σχετιζόμενα με την επίλυση μη γραμμικών διαφορικών εξισώσεων που βέβαια χρειάζονται πολύ στη Γενική Σχετικότητα.

Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει πάνω από 60 πρωτότυπες εργασίες, πάνω από 200 κριτικές εργασιών άλλων επιστημόνων και το μικρό εκλαϊκευτικό βιβλίο «Περί αστέρων και Συμπάντων» (Πανεπ.Εκδόσεις Κρήτης, 1η έκδ.1986).

Δολοφονήθηκε στις 27/11/1990 ενω δίδασκε τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών για την εκτέλεση πολύπλοκων αλγεβρικών υπολογισμών, σε αίθουσα τερματικών του κεντρικού Η/Υ του Πανεπιστημίου Κρήτης. Στην ίδια επίθεση δολοφονήθηκε επισης και ο μαθηματικός καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης Στέφανος Πνευματικός, ενώ τραυματίσθηκε σοβαρά στο χέρι ο καθηγητής του ΑΠΘ Σωτήριος Περσίδης.

 Απο το 1992 διεξάγεται στο 1ο Λύκειο Δράμας διαγωνισμός στη Φυσική και τα Μαθηματικά για τους μαθητές των τριών τάξεων των Λυκείων όλου του Νομού. Συνδιοργανώνεται απο τον Δήμο τον Σύλλογο Θετικών Επιστημόνων την ΕΛΜΕ και την Δ/νση Β/θμιας Εκπ/σης της Νομαρχίας Δράμας.

Ο Δήμος θεσμοθέτησε χρηματικά βραβεία για τους τρεις πρώτους κάθε τάξης (300, 200 και 100 € αντίστοιχα).

Τα έτη 1998, 1999 μετα απο ενέργειες του Συλλόγου θετικών Επιστημόνων επετεύχθη η αποστολή ενός αγοριού και ενός κοριτσιού απο τουs βραβευθέντες στο International Camp of Alabama όπου παρακολούθησαν και συμμετείχαν σε εκπαίδευση αστροναυτών (1998: Γεωργιάδης Γεώργιος, Κοσμίδου Βασιλική 1999: Ματσούκας Θεοφάνης,Τσοτσόλη Έλλη).

Απο το έτος 1998 απονέμεται χρηματικό βραβείο (200€), στον μαθητή που θα συγκεντρώσει την υψηλότερη βαθμολογία, απο τον κ. Δημοσθένη Τενεκετζή καθηγητή του Πανεπιστημίου του Michigan συμμαθητή και επιστήθιου φίλου του Β. Ξανθόπουλου.

Για πρώτη φορά απο το 2001 η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Δράμας καθιέρωσε υποτροφία (1500 €) για τον πρώτο της Γ΄ λυκείου. Από το 2010, με την κατάργηση της Νομαρχιακής αυτοδιοίκησης, με ομόφωνη απόφαση του Περιφερεικού Συμβουλίου της Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας-Θράκης, το βραβείο μετατράπηκε σε Περιφερειακό για τους τρεις πρώτους της Γ΄λυκείου (700, 500 και 300 €).

Από το 2010 με απόφαση του Διευθυντή των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης (ΠΕΚ) κ. Τραχανά Στέφανου θα χορηγούνται στους βραβευόμενος μαθητές βιβλία αξίας 500 ευρώ.

Απο το 2008 οι τρεις πρώτοι της Γ΄Λυκείου, με εξοδα που καλύπτει ο Σύλλογος Θετικών Επιστημόνων Δράμας, επισκέπτονται το ερευνητικό κέντρο του Cern στη Γενευή. Απο το 2011 η εταιρεία Raycap, με πρωτοβουλία του Δραμινού Προέδρου και Διευθύνοντα συμβούλου της κ. Κ. Αποστολίδη, ανέλαβε την μόνιμη κάλυψη των εξόδων για την μετάβαση και διαμονή στο εξωτερικό των επιτυχόντων. Απο το 2015 η ΕΛΜΕ Δράμας προσφερει 500? για να επισκεφτούν οι επιτυχοντες της Β΄λυκειου επιστημονικο ιδρυμα εντος Ελλαδος.

Προς τιμή του Βασίλη Ξανθόπουλου το αμφιθέατρο του 1ου Γεν. Λυκείου Δράμας και της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης ονομάσθηκαν «Αμφιθέατρο Βασίλη Ξανθόπουλου». Επίσης, καθιερώθηκε να προκηρύσσεται κάθε χρόνο από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας«Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας Β.Ξανθόπουλου - Σ.Πνευματικού» στη μνήμη τους, η απονομή του οποίου γίνεται από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Εκτός από αυτό το βραβείο, που δίνεται σε Έλληνες επιστήμονες ανεξαρτήτως ειδικότητας και ηλικίας, υπάρχει και το διεθνές"Xanthopoulos Award", θεσμοθετημένο επίσης από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας και απονεμόμενο μία φορά κάθε τρία χρόνια από την General Relativity and Gravitation Society σε επιστήμονα κάτω των 40 ετών που έχει «εξέχουσα (κατά προτίμηση θεωρητική) συνεισφορά στο πεδίο της βαρυτικής Φυσικής». Το βραβείο αυτό, που συνοδεύεται από χρηματικό ποσό περίπου 10.000 δολαρίων ΗΠΑ.